nastaśe: Slězyna

Nastaśe Archiwa minjonych jsow zwisujo z pśesedlenim nimsko-serbskeje jsy Rogow. Wobydlarje Rogowa su se pśisamem 15 lět dłujko – slědkoju weto pódermo – woborali pśeśiwo pśesedlenju. Slědkoju su musali 2003 swóju wjas wopušćiś a se na nowem městnje w Baršću (Łužyca) zasedliś.

Póglěd do ruma jadnanjow

Domowina jo 1998 zapódała wustawowu skjaržbu pśeśiwo wótbagrowanju Rogowa. Harald Końcak (nalěwo), zastupujucy jadnaŕ Domowiny, krotko pśed jadnanim.
Fotograf: archiw Nowy Casnika

W dłujkej zjawnej a politiskej debaśe, kenž jo se wjadła wokoło pśesedlenja Rogowa, jo se Domowina, kšywowy zwězk Łužyskich Serbow, jěsno a konsekwentnje zasajźowała za zachowanje jsy.
Dewastěrowanje nimsko-serbskich jsow jo pśedewšym w DDR wjadło k nabejnym škódam na substancy serbskeje identity a kultury, comuž jo se dejało něnto zadoraś.

Pśeto jo Rogow lažał w – pó krajnej wustawje šćitanem – serbskem sedleńskem rumje, jo Domowina skjaržyła pśeśiwo pśesedlenju pśed krajnym wustawowym sudnistwom. Se woborajucy Rogow bu stakim z wida Serbow wopokazadło swójich wustawowych mjeńšynowych pšawow w Bramborskej.

Ideja k wutwórjenju – w zwězkowej republice jadnorazowego - dokumentaciskego centruma wótrywanjow a pśesedlenjow we Łužycy, źo slědk na zgromadnu iniciatiwu Domowiny a Rogowa, a bu slědkoju wobstatk pśesedleńskich pominanjow Rogowa.

Z wutwórjenim togo centruma jo se stajił zaměr, se zaběraś z problematiku pśesedlenja, napórana pśez brunicowe górnistwo, za region a wósebnje za ceły serbski sedleński rum w historiskej a nacasnej perspektiwje a ju w stawnej wustajeńcy dokumentěrowaś. Rownocasnje jo dejał nastaś centralny archiw za dalšne wědomnostne slěźenja k tej temje.


Wó tej ideji jo se prědny raz w měrcu 2002 na pśesedleńskich jadnanjach mjazy Rogowom, górnistwowem pśedewześu Vattenfall Europe Minning (VEM) a Domowinu powědało. Vattenfall jo pozitiwnje na to pśedewześe reagěrował a jo pśigronił projektoju financielnu pódpěru.